Bezpłodność i problemy z zapłodnieniem

Przynajmniej jedna na dziesięć par nie może mieć dziecka, którego pragnie. Lekarze wciąż poszukują nowych metod leczenia bezpłodności, twierdząc, że para może być określona jako "bezpłodna" jeśli po roku odbywania stosunków bez zabezpieczeń nie udało im się począć dziecka.

Nie wszystkie jednak pary, które po tym okresie nie doczekały się dziecka, są rzeczywiście bezpłodne lub potrzebują jakiejkolwiek pomocy medycznej. Często mogą sobie same pomóc upewniając się, że odbywają stosunek wtedy, gdy kobieta ma okres płodności.

Synchronizacja i pozycje

Przy regularnym cyklu menstruacyjnym kobieta powinna mieć owulację mniej więcej 14 dni przed następną miesiączką, jeśli jajeczko żyje tylko około 36 godzin, a plemniki dwa do trzech dni, to kobieta, która pragnie zajść w ciążę powinna odbyć stosunek kilka dni przed owulacją i dzień po niej.

Głęboka penetracja podczas stosunku zwiększa szansę zapłodnienia. Poduszka umieszczona pod pośladkami kobiety ułatwia plemnikom dostęp do macicy, jeśli kobieta cierpi na tyłozgięcie macicy lepiej jest stosować pozycję tylną podczas stosunku. Kobieta powinna leżeć spokojnie przez około pół godziny po stosunku mając pod pośladkami poduszkę.

Po stosunku nie powinna stosować mydła toaletowego lub sztucznych olejków. Jeśli po zastosowaniu się do tych wskazówek po sześciu miesiącach wciąż nie zachodzi w ciążę, nadszedł czas, aby szukać pomocy lekarza.

Szukanie pomocy

Lekarz skieruje parę cierpiącą na bezpłodność do kliniki specjalistycznej. Lekarze w klinice zbadają historię obydwu partnerów. Bezpłodność może być związana z mężczyzną, z kobietą lub z obojgiem partnerów. W 1\3 przypadków problem dotyczy tylko mężczyzny, w 1\3 tylko kobiety, w pozostałej 1\3 przypadków związany jest z obojgiem partnerów.

Bezpłodność mężczyzny

Prawie zawsze przyczyną męskiej bezpłodności jest nieprawidłowy obraz fizjologiczny nasienia. Mężczyzna musi mieć dużą liczbę zdrowych i ruchliwych plemników. Muszą znaleźć się we właściwym miejscu aby mogły zapłodnić jajeczko. W normalnym ejakulacie znajduje się ok. 100 mln. plemników, niemniej jednak wiele z nich ginie nim dojdzie do zapłodnienia. Uważa się, że szanse zapłodnienia jajeczka przez nasienie liczące poniżej 10 mln. plemników są znikome. W związku z tym pierwszymi testami, jakie przeprowadza się w specjalistycznych klinikach leczenia bezpłodności są badania spermy. Nie warto, aby kobieta jako pierwsza poddawała się serii szczegółowych badań jeśli przyczyna może leżeć po stronie mężczyzny.

Określanie liczby plemników

Im częściej mężczyzna ma wytrysk, tym mniejsza jest liczba plemników w jego spermie. Dlatego zaleca się trzydniowy okres abstynencji płciowej przed badaniem. Następnie musi on złożyć próbkę nasienia do sterylnego naczynia dostarczonego przez klinikę. Dla wielu mężczyzn jest to krępujące. Woleliby oni używając prezerwatywy odbyć normalny stosunek, a następnie oddać jej zawartość do badania. Ponieważ większość prezerwatyw zawiera środki plemnikobójcze sposobu takiego nie praktykuje się.

Tematy z forum:

• Zaburzenia owulacji
• Bezpłodność... co ja powoduję?
• Jak rozpoznać owulację?
• Męska bezpłodność
• Nieumiejętne żażywanie tabletek = bezpłodność?

Badania dostarczają szczegółowych informacji nie tylko o ilości plemników, ale także o ich ruchliwości oraz objętości ejakulatu. Plemniki muszą dotrzeć aż do jajowodu, ich ruchliwość jest zatem istotnym parametrem. Uważa się, że zapłodnienie jest małoprawdopodobne, jeśli pod mikroskopem zaobserwuje się, że porusza się mniej niż 65% ogólnej ich liczby. Ponieważ na ilość plemników mają wpływ takie czynniki jak: słabe zdrowie, stres, przepracowanie, zmęczenie, temperatura, alkohol, a nawet papierosy, badanie spermy wykonuje się dwukrotnie. Jeśli drugi wynik jest niski przeprowadza się badanie jąder, aby przekonać się czy są właściwych rozmiarów i czy nie uległy jakiemuś uszkodzeniu.

Leczenie niepłodności u mężczyzn

Leczenie niepłodności u mężczyzn obejmuje działania mające na celu poprawienie ilości i jakości plemników, jeśli spowodowana jest ona zwężeniem nasieniowodów, to pomocne może być leczenie operacyjne. Co ciekawe - jeśli bezpłodność spowodowana jest przebytym zabiegiem podwiązania nasieniowodów, problemem przy jej leczeniu nie jest wykonanie zabiegu odwrotnego, ponownego ich udrożnienia, ale fakt, że organizm mężczyzny wytworzył przeciwciała skierowane przeciwko własnym plemnikom. Żylak powrózka nasiennego - częsta bo obejmująca ok. 80% przypadków przyczyna niepłodności - może również łatwo być usunięty chirurgicznie. Mężczyźni mający problemy z wytryskiem jak np. przedwczesny wytrysk mogą otrzymać pomoc u seksuologa.

Niepłodność kobieca

Kobieta, aby mogła zajść w ciążę musi mieć normalną owulację, zdrowe i drożne jajowody, zdrową macicę i szyjkę macicy oraz śluz, który "nie szkodzi" plemnikom. Po pierwsze należy zbadać, czy pojawia się u niej owulacja. Powinna notować temperaturę swojego ciała. Każdego ranka zaraz po przebudzeniu musi ją zmierzyć i zapisać na specjalnym wykresie.

Po kilku miesiącach wykres temperatury ciała kobiety, która ma normalną owulację układa się w regularny wzór - w połowie cyklu, podczas owulacji temperatura spada, po okresie owulacji, gdy organizm kobiety produkuje więcej progesteronu, temperatura jej ciała podnosi się o ok. 0.5 stopnia Celsjusza za sprawą działania tego hormonu. Podwyższona temperatura utrzymuje się aż do czasu menstruacji.

Następny sposób, który pozwoli kobiecie stwierdzić czy ma owulację, to badanie śluzu w pochwie. Podczas owulacji śluz zmienia się z lepkiego i małoobfltego na przezroczysty, obfity i śliski. Obydwie metody pozwalają określić okres owulacji z dobrą dokładnością nie są jednak ścisłe. Lekarze często wykonują badania wycinka błony śluzowej macicy. Podczas drugiej połowy cyklu miesiączkowego pobiera się próbkę tejże błony, zazwyczaj pod narkozą. Bada się ją, aby stwierdzić, czy występują w niej hormony wskazujące na to, że owulacja miała miejsce. Lekarz może też stwierdzić, czy błona jest zdrowa i może przyjąć zapłodnione jajeczko.

Tematy z forum:

• Mały problemik... ups
• Bóle przedmiesiączkowe
• Sposoby na kurzajki
• Choroby przenoszone drogą płciową
• Czy powinnam się bać ginekologa?
• Nadżerka
• Ogromny problem z wejściem do pochwy

Badania po stosunku

Aby przekonać się, czy zdrowe plemniki w ilości wystarczającej do zapłodnienia przedostają się przez śluz znajdujący się w szyjce macicy można również przeprowadzić badania po stosunku. Para powinna odbyć stosunek bezpośrednio przed spodziewanym okresem owulacji i w ciągu następnych kilku godzin udać się do kliniki.

Lekarz pobierze od kobiety bezboleśnie próbkę śluzu i oglądając go pod mikroskopem określi jego jakość jednocześnie oceniając ilość plemników i ich aktywność. Jeśli śluz wygląda dobrze, lecz plemniki uległy koagulacji, może to sugerować obecność infekcji lub przeciwciał w śluzie, jeśli przyczyną niepłodności są przeciwciała produkowane w śluzie kobiety i niszczące plemniki, skuteczną terapią może być roczne stosowanie przez mężczyznę prezerwatywy, co spowoduje, że system immunologiczny kobiety stanie się mniej wrażliwy na jego spermę. Śluz może być zbyt gęsty, aby plemniki mogły się w nim poruszać lub też zbyt kwaśny.

Często przyczyną złej konsystencji śluzu (tzn. nieodpowiedniej dla plemników) jest nierównowaga hormonalna, którą można przywrócić kuracją hormonalną, jeśli natomiast śluz kobiety ma zbyt kwaśny odczyn, aby plemniki mogły w nim przeżyć, mogą temu zaradzić globulki dopochwowe użyte przed stosunkiem seksualnym.

Badanie jajowodów

Następna seria badań polega na sprawdzeniu, czy funkcjonowanie jajowodów jest prawidłowe. Podstawowe badanie zwane "przedmuchiwaniem" lub testem Rubina określa, czy jajowody są drożne, czy też nie. Polega ono na tym, że przez macicę a następnie jajowody kobiety przepuszcza się dwutlenek węgla badając zmiany ciśnienia. jeśli jajowody są drożne, to gaz przechodzi przez nie i ciśnienie spada, jeśli natomiast ciśnienie nie zmienia się, może to oznaczać zablokowanie jajowodu. Choć procedura taka umożliwia rozpoznanie niedrożności, to nie pozwala jej umiejscowić. Czasami można w ten sposób przeczyścić jajowód jeśli został zatkany np. czopkiem ze śluzu. Ponieważ badanie może być nieprzyjemne wykonuje się je najczęściej pod narkozą podobnie jak pobiera się wycinek śluzówki macicy.

Innym sposobem badania drożności jajowodów jest metoda USG, czyli wstrzykniecie specjalnego barwnika do macicy i obserwacja jego wędrówki w obrazie rentgenograficznym. Jeśli barwnik nie przenika przez jajowód, znaczy to, że jest on niedroźny. Badanie USG pozwala rozpoznać włókniaki w macicy oraz inne schorzenia.

Wziernikowanie

Laparoskopia pozwala na obserwację narządów wewnętrznych bez interwencji chirurgicznej. Powiększenie przestrzeni pomiędzy narządami wewnętrznymi kobiety uzyskuje się dzięki wprowadzeniu dwutlenku węgla do jamy brzusznej. Następnie za pomocą długiego i cienkiego wziernika chirurg jest w stanie obserwować jajniki i określić ich stan fizjologiczny. W trakcie tego badania doskonale widać również blizny po poprzednich operacjach oraz wywołane nimi zrosty.

Ostatecznie barwnik jest przepuszczony przez jajowody, co pozwala określić ich drożność i zdolność jajeczka do przejścia w strefę zapłodnienia. Cysty jajników usuwa się za pomocą leczenia farmakologicznego (ceomyfen) lub chirurgicznie. Laparoskopia, jako operacja chirurgiczna wymaga przynajmniej jednodobowego pobytu w szpitalu, ale dzięki precyzyjnemu określeniu przyczyny niepłodności pozwala dobrać odpowiednią metodę dalszej kuracji.

Endometroza

Laparoskopia umożliwia również obserwację schorzenia zwanego endometrozą, czyli występowania tkanki wyścielającej macicę poza tym narządem. Endometroza może powodować obfite i bolesne menstruacje i w skrajnych przypadkach może ranić inne tkanki oraz uszkadzać jajowody, co prowadzi do niepłodności. W takich przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne lub podaje się odpowiednie leki. Zajście w ciążę okazuje się najbardziej skuteczną terapią.

Włókniaki są niezłośliwymi nowotworami (guzami), które rosną wewnątrz lub na zewnątrz ścianki macicy. Wiele kobiet mających włókniaki nie odczuwa jakichkolwiek dolegliwości i nie cierpi na bezpłodność, lecz jeśli guzy są duże i znajdują się w pobliżu jajowodów, mogą blokować wejście do macicy. Na szczęście włókniaki można skutecznie usunąć operacyjnie.

Jajowody

Niedrożność jajowodów może być następstwem zapalenia macicy, które mogą być spowodowane przebytą operacją przydatków. Stan ten może powstać po przebytej chorobie wenerycznej, aborcji lub długotrwałym używaniu spirali wewnątrzmacicznej.

Operacja

Do niedawna chirurgiczne udrażnianie jajowodów upośledzonych chorobą zapalenia miednicy tylko w części przypadków kończyło się powodzeniem, jednak postępy w dziedzinie mikrochirurgii i chirurgii laserowej zwiększają znacznie szansę sukcesu. Zabieg ten uważa się za poważny i dla kobiety, która nie cierpi na innego rodzaju dolegliwości, a więc decyzja o jego przeprowadzeniu może być trudna. Nawet jeśli operacja udrażniania jajowodów zakończy się powodzeniem, istnieje prawdopodobieństwo późniejszej ciąży pozamacicznej.