Metoda obserwacji śluzu (Billingsów, metoda owulacji)
Metoda polegająca na określaniu dni płodnych i niepłodnych cyklu miesiączkowego, na podstawie oceny właściwości śluzu kanału szyjki macicy.
Śluz szyjkowy Jest wydzieliną powstającą w kanale szyjki macicy. W zależności od okresu cyklu miesiączkowego ma on różny charakter i spełnia różnorodne role.
a - śluz w kanale szyjki macicy
Do głównych jego zadań należy:
- tworzenie bariery chroniącej wstępu do jamy macicy bakteriom i innym drobnoustrojom,
- w okresie kilku dni przed i po jajeczkowaniu umożliwienie przeżycia i wędrówki plemnikom, a tym samym ułatwienie im zapłodnienia komórki jajowej.
Kobieta oceniając charakter śluzu szyjkowego może stwierdzić czy znajduje się w okresie płodnym czy niepłodnym. Obecnie przedstawię wskazówki dotyczące sposobu pobierania śluzu szyjkowego oraz postaram się wyjaśnić jak odróżnić śluz "niepłodny" od "płodnego".
Jak pobierać śluz szyjkowy ?
Pragnąc ocenić właściwości śluzu szyjkowego pod kątem antykoncepcji, kobieta może posłużyć się na przykład czystą, białą i wyprasowaną serwetką czy też chusteczką. Chusteczką należy ucisnąć okolicę zewnętrznych narządów płciowych i ocenić charakter śluzu. Czynność tę należy wykonywać codziennie, najlepiej wieczorem (przed stosunkiem) przed oddaniem moczu. W ten sposób dokonuje się oceny śluzu pochodzącego z przedsionka pochwy.
Jeden ze sposobów pobierania śluzu szyjkowego
Innym sposobem uzyskania próbki śluzu szyjkowego jest pobranie go z ujścia zewnętrznego kanału szyjki macicy. W tym celu można np. lekko unieść lewą nogę, stawiając ją na niskim stołku lub taborecie. Następnie posługując się prawą ręką, palcem wskazującym lub środkowym uzyskujemy łatwy dostęp do szyjki macicy znajdującej się w sklepieniu (na górze) pochwy. Opuszką palca zbieramy niewielką ilość śluzu szyjkowego, który możemy poddać badaniu.
Należy zaznaczyć, iż na uzyskanie prawidłowego wyniku mogą rzutować zaburzenia prawidłowego stanu pochwy (np. stany zapalne).
Stosowanie drugiej metody uzyskiwania śluzu - bezpośrednio z szyjki macicy jest sposobem pewniejszym. Pobierany w taki sposób śluz szyjkowy jest bowiem mniej podatny na ewentualnie występujące zaburzenia w pochwie.
Cechy śluzu - w zależności od fazy cyklu miesiączkowego
Okres niepłodności przedowulacyjnej W okresie bezpośrednio po miesiączce możemy mieć do czynienia z następującymi objawami - typami wydzielania śluzu:
Typ suchy - brak wydzieliny śluzowej - po miesiączce występuje przez kilka dni suchość w obrębie zewnętrznych narządów płciowych i przedsionka pochwy. Po dniach suchych zaczyna się pojawiać śluz mętny, białawy, lepki, przylepny, klaczkujący.
Typ wilgotny - po miesiączce występuje przez kilka dni skąpa, lepka, gęsta wydzielina.
Typ 1 i 2 wskazuje, że dni podczas których występują wymienione objawy są niepłodne. Kobieta może współżyć płciowo "bezpiecznie".
Uwaga!
W przypadku krótkich cykli miesiączkowych, w pierwszych dniach po miesiączce, a nawet w ostatnich dniach krwawienia miesiączkowego może pojawić się tzw. śluz płodny (jego cechy opisane są dalej). W takim przypadku gdy nie planuje się ciąży nie należy podejmować współżycia płciowego.
Okres płodności - okres, gdy może dojść do zapłodnienia.
Charakter śluzu ulega zmianie przed owulacją. Zwykle zmiana wyprzedza jajeczkowanie o około 6 dni. Pojawiający się śluz płodny jest przezroczysty, rozciągliwy, gładki, śliski, jasny - jest "jak białko kurze". Kobiecie może towarzyszyć wrażenie wilgotności i śliskości w obrębie zewnętrznych narządów płciowych. Stwierdzenie powyższych objawów jest dla kobiety nie planującej ciąży wskazaniem do zaprzestania współżycia płciowego. Ostatni dzień, w którym kobieta stwierdza choć jeden z objawów śluzu płodnego jest tzw. szczytem objawu śluzu - okresem największej płodności.
Szczyt objawu śluzu poprzedza o jeden dzień owulację. Zaleca się aby kobiety nie planujące ciąży rozpoczynały współżycie płciowe dopiero w 4 dniu po szczycie objawu śluzu. Jeżeli po stwierdzeniu przez kobietę owulacji, w ciągu 3 dni pojawi się ponownie śluz o cechach śluzu płodnego nie należy podejmować współżycia !
Okres niepłodności poowulacyjnej.
Po owulacji śluz przyjmuje cechy śluzu niepłodnego tj. staje się lepki, gęsty, nieprzejrzysty lub zanika zupełnie. Stan taki utrzymuje się aż do miesiączki. Zastosowanie metody Billingsów może okazać się kłopotliwe u kobiet, które przebyły poronienie lub poród, u kobiet w okresie przedmenopauzalnym, w stanach zapalnych narządów płciowych.
Skuteczność metody owulacyjnej Billingsów - wskaźnik Pearla waha się w granicach 0,9 - 12 (patrz wskaźnik Pearla).